Wojskowa Służba Kobiet, WSK, wydzielona formacja AK, 1942-1944 kierowana przez referat Oddziału I (Organizacyjnego) Komendy Głównej AK. Organizowana od października 1939, formalnie powołana w lutym 1942 na mocy rozkazu Dowódcy AK. Jej szefem była podpułkownik M. Witek. | | Organizacja Wojskowej Służby Kobiet (WSK) VII Obwodu "Obroża" Okręgu Warszawskiego zapoczątkowana została jesienią 1941 r. Komendant "Obroży" ppłk Kazimierz Krzyżak "Bronisław-Kalwin" mianował referentkę służby kobiet Obwodu VII Helenę Nieć "Helenę-Bonę", ustalił też sposób kontaktowania się ze wszystkimi kobietami, które pracowały już wcześniej w różnych służbach bądź przy sztabie VII Obwodu, bądź też w poszczególnych rejonach "Obroży".
Główną bazą, z której rekrutowały się kobiety - żołnierze Armii Podziemnej, było w pierwszym okresie walki z okupantem przedwojenne Przysposobienie Wojskowe Kobiet (PWK).
Coraz liczniejszy napływ kobiet do wojskowych komórek konspiracyjnych spowodował konieczność ujęcia ich działalności w określone ramy organizacyjne, również w dowództwach niższych szczebli: obwodach i rejonach. W myśl założeń, naczelnym zadaniem WSK było werbowanie, zorganizowanie i przeszkolenie kobiet do służby wojskowej w okresie konspiracji i powstania. Od zaciągu do zgłoszenia do przydziału służbowego kobiety podlegały organom WSK. W czasie pełnienia służby podlegały dowódcom jednostek, do których zostały przydzielone.
Zgodnie z wytycznymi, z wiosną 1942 r. zakres działalności kobiet, pozostających w czynnej służbie sił zbrojnych w kraju w okresie okupacji, obejmowały służby: w oddziałach łączności, sanitarnych, gospodarczych, OPL (obrony przeciwlotniczej) i przeciwpożarowych, wartowniczych, transportu, opieki nad żołnierzami pracy biurowej, dowództw oraz, w miarę potrzeby, udział w akcji dywersyjnej, wywiadowczej i propagandowej, jak też udział indywidualny bądź zespołowy w akcji powstańczo-bojowej. Po wydzieleniu wszystkich kobiet znajdujących się w oddziałach bojowych i dowództwach na terenie Obwodu VII i zaewidencjonowaniu ich w WSK, liczba kobiet-żołnierzy "Obroży" wynosiła około 600 osób. Do chwili wybuchu Powstania Warszawskiego liczba ta znacznie jeszcze wzrosła, osiągając liczbę ponad 600 osób dla rejonów prawobrzeżnych i tyle w przybliżeniu dla rejonów lewobrzeżnych, a więc łącznie tysiąc kilkaset kobiet-żołnierzy.
|
WSK liczyła kilkadziesiąt tys. kobiet-żołnierzy, które kierowane były do pracy w sztabach, łączności, służbie sanitarnej, a także w wywiadzie i dywersji. Podczas powstania warszawskiego (1944) pełniły one służbę sanitarną i były łączniczkami. |